Tuesday 21 April 2015

Ավանդական տնտեսություն

Ավանդական տնտեսությունը տնտեսական համակարգ է, որտեղ սահմանափակ ռեսուրսների օգտագործումը իրականացվում է ավանդույթների և սովորույթների հիման վրա: Այս տնտեսական համակարգը համարվում է ամենահինը, հիմնականում բնորոշ է տոհմական կացութաձևերին: Ավանդական տնտեսությունում հողը և կապիտալը գտնվում են ընդհանուր սեփականության ներքո, իսկ հիմնական խնդիրները լուծվում են տոհմական կամ կիսաֆեոդալական կապերի միջոցով:
Եթե դիտարկենք տոհմական կացութաձևը, ապա կտեսնենք, որ այստեղ որոշումները, խնդիրների լուծումները տալիս է, այսինքն սեփականությունը կառավարում է տոհմավագը: Այս դեպքում տնտեսությունը հիմնված է պատմականորեն ձևավորված ավանդույթների, սովորույթների, հոգեբանության, կրոնական ընկալումների և մշակութային մակարդակի վրա:
Ավանդական տնտեսություններում բացակայում են շուկայական հարաբերությունները, այսինքն սպառման շրջանակը հանդիսանում է տվյալ տոհմը՝ նրա անդամները, և արտադրողն ու սպառողը համընկնում են: Արտադրությունն ուղված է միայն սեփական կարիքները բավարարելուն:
Բնատնտեսությունը բնորոշ է հասարակության զարգացման նախնական փուլին, տնտեսապես հետամնաց, թույլ զարգացած երկրներին:
Ավանդական տնտեսության առանձնահատկություններն են.
·         Պարզ տեխնոլոգիաներ
·         Ձեռքի աշխատանքի գերակշռություն
·         Ամուր սոցիալական կապով համախմբված տնտեսական հարաբերությունների մասնակիցներ
·         Ավանդույթներին և սովորույթներին համապատասխան տնտեսական խնդիրների լուծում
Այս առանձնահատկություններն իրենց հերթին ունեն դրական և բացասական կողմեր:
Բացասական հետևանքներից հարկ է նշել, որ այս տնտեսաձևին առանձնահատուկ պարզ տեխնոլոգիաները մեծ խնդիրներ են առաջացնում: Եթե հաշվենք բահով հողը փորելու և նույնը տրակտորի միջոցով կատարելու գործընթացների վրա ծախսված ժամանակահատվածները, ապա կնկատենք որ ձեռքով կատարված աշխատանքը մի քանի անգամ ավելի երկար է տևում, քան տրակտորովը, հետևաբար այդ աշխատանքների արդյունավետությունների տարբերությունը ևս զգալի է:
Քանի որ այստեղ չկան շուկայական հարաբերություններ, ապա այս հանգամանքը դրական կողմից դիտարկելով կարելի է ասել, որ որակյալ ապրանք արտադրելու շահագրգռվածությունն ավելի մեծ է, քանի որ այն ուղղված է միայն սեփական պահանջմունքները բավարարելուն:
Այժմյան աշխարհում այսպիսի տնտեսություն վարող երկրները բավականին քիչ են, բայց ցավոք դեռ կան այդպիսիք, որտեղ տեխնոլոգիական հեղափոխությունը դեռ ոտք չի դրել: Այսպիսի պետությունները հիմնականում գտնվում են Աֆրիկա մայրցամաքում, դրանց թվին են նաև պատկանում այնտեղ բնակվող ցեղախմբերը:
Եթե ուշադրություն դարձնենք հայկական որոշ սահմանամերձ գյուղերի, ապա կնկատենք ավանդական տնտեսությանը հատուկ տարրեր, որը վկայում է մեր տնտեսության զարգացմանն ուղղված միջոցառումների մեջ թերությունների առկայության մասին:

Աղբյուր.՝ hy.wikipedia.org,                

No comments:

Post a Comment