Ավանդական տնտեսություն

Ավանդական տնտեսությունը տնտեսական համակարգ է, որտեղ սահմանափակ ռեսուրսների օգտագործումը իրականացվում է ավանդույթների և սովորույթների հիման վրա: Այս տնտեսական համակարգը համարվում է ամենահինը, հիմնականում բնորոշ է տոհմական կացութաձևերին: Ավանդական տնտեսությունում հողը և կապիտալը գտնվում են ընդհանուր սեփականության ներքո, իսկ հիմնական խնդիրները լուծվում են տոհմական կամ կիսաֆեոդալական կապերի միջոցով:

Եթե դիտարկենք տոհմական կացութաձևը, ապա կտեսնենք, որ այստեղ որոշումները, խնդիրների լուծումները տալիս է, այսինքն սեփականությունը կառավարում է տոհմավագը: Այս դեպքում տնտեսությունը հիմնված է պատմականորեն ձևավորված ավանդույթների, սովորույթների, հոգեբանության, կրոնական ընկալումների և մշակութային մակարդակի վրա:

Ավանդական տնտեսություններում բացակայում են շուկայական հարաբերությունները, այսինքն սպառման շրջանակը հանդիսանում է տվյալ տոհմը՝ նրա անդամները, և արտադրողն ու սպառողը համընկնում են: Արտադրությունն ուղված է միայն սեփական կարիքները բավարարելուն:

Բնատնտեսությունը բնորոշ է հասարակության զարգացման նախնական փուլին, տնտեսապես հետամնաց, թույլ զարգացած երկրներին:

Ավանդական տնտեսության առանձնահատկություններն են.

·         Պարզ տեխնոլոգիաներ

·         Ձեռքի աշխատանքի գերակշռություն

·         Ամուր սոցիալական կապով համախմբված տնտեսական հարաբերությունների մասնակիցներ

·         Ավանդույթներին և սովորույթներին համապատասխան տնտեսական խնդիրների լուծում

Այս առանձնահատկություններն իրենց հերթին ունեն դրական և բացասական կողմեր:

Բացասական հետևանքներից հարկ է նշել, որ այս տնտեսաձևին առանձնահատուկ պարզ տեխնոլոգիաները մեծ խնդիրներ են առաջացնում: Եթե հաշվենք բահով հողը փորելու և նույնը տրակտորի միջոցով կատարելու գործընթացների վրա ծախսված ժամանակահատվածները, ապա կնկատենք որ ձեռքով կատարված աշխատանքը մի քանի անգամ ավելի երկար է տևում, քան տրակտորովը, հետևաբար այդ աշխատանքների արդյունավետությունների տարբերությունը ևս զգալի է:

Քանի որ այստեղ չկան շուկայական հարաբերություններ, ապա այս հանգամանքը դրական կողմից դիտարկելով կարելի է ասել, որ որակյալ ապրանք արտադրելու շահագրգռվածությունն ավելի մեծ է, քանի որ այն ուղղված է միայն սեփական պահանջմունքները բավարարելուն:

Այժմյան աշխարհում այսպիսի տնտեսություն վարող երկրները բավականին քիչ են, բայց ցավոք դեռ կան այդպիսիք, որտեղ տեխնոլոգիական հեղափոխությունը դեռ ոտք չի դրել: Այսպիսի պետությունները հիմնականում գտնվում են Աֆրիկա մայրցամաքում, դրանց թվին են նաև պատկանում այնտեղ բնակվող ցեղախմբերը:

Եթե ուշադրություն դարձնենք հայկական որոշ սահմանամերձ գյուղերի, ապա կնկատենք ավանդական տնտեսությանը հատուկ տարրեր, որը վկայում է մեր տնտեսության զարգացմանն ուղղված միջոցառումների մեջ թերությունների առկայության մասին:

Աղբյուր.՝ hy.wikipedia.org,